Każdy organizm może inaczej zareagować na pokarm, który przyjmuje. Choć mechanizmy są takie same, to zbyt duża ilość wzajemnych zależności sprawia, że to, co służy jednemu, drugiemu może zaszkodzić. Zwłaszcza w większych ilościach i przyjmowane przez długi czas.
Szukając dla siebie dobrej diety, właśnie to musisz wziąć pod uwagę. Nie skupiaj się na opiniach w internecie, ani na tym, co zachwalają Twoi znajomi. Skup się na sobie i potrzebach Twojego ciała. Również wtedy, gdy Twoim wyborem będzie dieta ketogeniczna.
Dieta ketogeniczna, czyli jaka?
Nazwa pochodzi od ketonów, czyli małych cząsteczek paliwa, które wytwarza i wykorzystuje Twój organizm, kiedy we krwi spada poziom cukru. Dzieje się tak między innymi wtedy, gdy przechodzisz na dietę ketogeniczną.
Więcej tłuszczu, mniej węglowodanów
Głównym założeniem tej diety, jest ograniczenie do minimum spożywania węglowodanów, zwiększenie ilości tłuszczu i utrzymanie umiarkowanego poziomu przyjmowania białka.
Tym samym pozbawiasz swój organizm dotychczasowych ilości glukozy, która jest głównym źródłem energii dla komórek.
Gdy Twoje posiłki zawierają zbyt mało węglowodanów, a tym samym mało kalorii, wątroba zostaje zmuszona do produkcji ketonów, czyli zamienników energii. Robi to przez całą dobę, a ponieważ poziom insuliny spada do minimum, dostęp do tłuszczów staje się łatwiejszy, przez co drastycznie wzrasta szybkość ich spalania.
Paliwo dla mózgu
Jako że Twój mózg nie może magazynować glukozy, musisz mu jej dostarczać każdego dnia w ilości ok. 120 gramów dziennie. Aby było to możliwe po przejściu na dietę ketogeniczną, Twój, organizm w pierwszej kolejności zużywa wszystkie dostępne zapasy glukozy, w tym tę zgromadzoną w wątrobie i w mięśniach. Po 3-4 dniach z powodu jej zbyt niskiego poziomu, jako źródło paliwa zaczyna wykorzystywać tłuszcz, z którego wątroba wytwarza ciała ketonowe.
Ketoza
To stan, w którym ciała ketonowe gromadzą się we krwi. W stopniu łagodnym możesz jej doświadczyć po forsownych ćwiczeniach lub w okresie postu. Jeśli jesteś zdrowy i Twój organizm wytwarza wystarczającą ilość insuliny, nie powinno dojść do nadprodukcji ketonów, a tym samym zbyt dużego ich stężenia we krwi. Przekroczenie ich bezpiecznego poziomu, może jednak doprowadzić do tak zwanej kwasicy ketonowej. Nie musisz się martwić, jeśli Twój organizm wytwarza wystarczającą ilość insuliny, co jednocześnie zapobiega nadmiernej produkcji ketonów. Pamiętaj jednak, że czas potrzebny do powstania ketozy zależy zarówno od spoczynkowej przemiany materii, jak i procentu tkanki tłuszczowej w Twoim ciele.
Gdyby jednak okazało się, że masz niezdiagnozowaną cukrzycę typu 1, czyli tę z upośledzonym wydzielaniem insuliny, kiedy przejdziesz na dietę ketogeniczną, może dojść do kwasicy ketonowej. Choć jest to stan uleczalny, może doprowadzić do śmierci
Dla kogo szczególnie przeznaczona jest dieta ketogeniczna?
Dieta ketogeniczna wybierana jest nie tylko przez osoby zdrowe, które chcą szybko zrzucić trochę kilogramów. Przeprowadzone badania wykazały, że przynosi ona również korzyści terapeutyczne w przypadku niektórych chorób.
Jako terapia uzupełniająca zalecana jest między innymi w:
- zespole policystycznych jajników,
- niewydolności oddechowej,
- trądziku,
- nowotworach,
- padaczce – jako terapia przeciwdrgawkowa, pomagająca zmniejszyć częstość napadów,
- cukrzycy typu 2 – w celu obniżenia poziomu HbA1C,
- obniżeniu cholesterolu u osób otyłych,
- chorobie afektywnej dwubiegunowej – jako pomoc w utrzymaniu stabilności nastroju,
- zmniejszeniu stresu oksydacyjnego.
Mimo wielu zalet, zachodzą jednak obawy co do tego, jak dieta ketogeniczna wpływa na cały organizm. Szczególne wówczas, gdy stosowana jest przez bardzo długi czas.
Możliwe niekorzystne skutki diety ketogenicznej
Po przejściu na dietę ketogeniczną, mogą pojawić się skutki uboczne, które ustępują w miarę jej stosowania. Należą do nich:
- ból i zwroty głowy,
- wymioty,
- nudności,
- zmęczenie,
- bezsenność,
- zły nastrój i drażliwość,
- zaparcia.
Jeśli chcesz je nieco złagodzić, powinieneś przyjmować odpowiednie ilości płynów i elektrolitów.
Długotrwałe skutki uboczne
Decydując się na dietę ketogeniczną, nie możesz skupiać się tylko i wyłącznie na zwiększeniu ilości potraw wysokotłuszczowych i ograniczeniu do minimum spożywania węglowodanów. Ważne jest też, byś zapewnił swojemu organizmowi właściwe spożycie witamin z grupy B, błonnika oraz minerałów takich jak żelazo, cynk i magnez. Dlatego na talerzu nie powinno zabraknąć różnorodnych dozwolonych mięs, ryb, owoców, warzyw, nasion i orzechów.
Powinieneś też wiedzieć, że w wyniku stosowania tej diety przez dłuższy czas, zwiększa się ryzyko kamicy nerkowej, osteoporozy, hipoproteinemii, stłuszczenia wątroby, niedoborów witamin i minerałów oraz dny moczanowej (przez zwiększenie poziomu kwasu moczowego we krwi).
Dla kogo dieta ketogeniczna nie jest dobra?
Nie możesz stosować diety ketogenicznej, jeśli cierpisz na:
- choroby wątroby,
- schorzenia nerek,
- kamicę żółciową,
- cukrzycę,
- hipoglikemię,
- porfirię,
- zaburzenia metaboliczne tłuszczów,
- pierwotny niedobór karnityny,
- zapalenie trzustki,
- niedobór:
- palmitoilotransferazy karnityny,
- translokazy karnityny,
- kinazy pirogronianowej.
Dodatkowe środki ostrożności powinieneś zastosować jeśli na co dzień żyjesz w dużym stresie lub cierpisz na refluks żołądkowy.
Zanim podejmiesz decyzję o przejściu na dietę ketogeniczną, skontaktuj się z lekarzem, który wykluczy wszelkie przeciwwskazania. Ze względu na konieczność zrezygnowania z całych grup żywności, pomyśl o skorzystaniu z pomocy dietetyka, który układając odpowiedni plan żywieniowy, zminimalizuje ryzyko powstania niedoboru składników odżywczych.