Zmniejszone libido i pogorszone samopoczucie w okresie menopauzy mogą być związane z niedoborem testosteronu w organizmie. Czy terapia testosteronem może przynieść ulgę w tej sytuacji? Dowiedz się, jakie korzyści i ryzyka niesie za sobą terapia testosteronem dla kobiet w okresie menopauzy oraz jakie inne metody mogą pomóc w łagodzeniu tych dolegliwości.
Kiedy zaczyna się menopauza?
Zwykle okres menopauzy zaczyna się około 50. roku życia, jednak pierwsze oznaki tego procesu mogą pojawić się już kilka lat wcześniej i utrzymywać się jeszcze przez kilka lat po ustaniu miesiączkowania. Gdy menopauza rozpoczyna się między 40. a 45. rokiem życia, określa się ją jako wczesną menopauzę.
Okres przedmenopauzalny to czas, kiedy kobieta zaczyna zauważać pierwsze zaburzenia cyklu menstruacyjnego związane z zbliżającym się klimakterium. Miesiączki stają się nieregularne – czas trwania cyklu może się wydłużać lub skracać. Coraz częściej kobieta odczuwa symptomy menopauzy związane z fluktuacjami hormonalnymi w jej organizmie. Warto zrobić badania krwi i sprawdzić gospodarkę hormonalną.
Kobiety często zgłaszają objawy takie jak:
- uderzenia gorąca,
- nagłe i intensywne pocenie się (w tym nocne poty),
- przyrost masy ciała pomimo braku zmiany nawyków żywieniowych,
- drażliwość, wahania nastrojów,
- trudności ze snem, głównie bezsenność,
- ogólne uczucie zmęczenia,
- osteoporozę,
- zmiany w skórze,
- atrofię pochwy,
- podwyższony poziom cholesterolu LDL,
- wypadanie włosów,
- spadek popędu seksualnego.
Jaki ma związek testosteron z menopauzą?
W przypadku silnych objawów menopauzy i braku przeciwwskazań, lekarz może zdecydować się na przepisanie terapii hormonalnej menopauzy (dawniej nazywanej terapią hormonalną zastępczą) z użyciem estrogenów lub estrogenów połączonych z gestagenami.
Menopauza także wpływa na zmiany związane z męskimi hormonami płciowymi (androgenami), takimi jak testosteron. Ich poziom może spaść z powodu różnych czynników, takich jak usunięcie obu jajników, stosowanie glikokortykosteroidów lub niska masa ciała.
O niedoborze męskich hormonów u kobiet po menopauzie świadczy:
- spadek libido,
- mniej fantazji i myśli o treści seksualnej,
- poczucie znużenia i braku energii życiowej,
- obniżenie nastroju,
- osłabienie pamięci,
- bóle głowy,
- zmniejszenie owłosienia łonowego,
- spadek masy tkanki kostnej i mięśniowej,
- wzrost masy tkanki tłuszczowej.
Testosteron na menopauzę, kiedy stosować?
W sytuacji, gdy lekarz zdiagnozuje u kobiety w okresie po menopauzie zespół niedoboru androgenów, może rozważyć wprowadzenie testosteronu do terapii.
Składają się na to następujące czynniki:
- obserwacja objawów klinicznych braku hormonów męskich (jak wymienione powyżej),
- obniżony poziom wolnego testosteronu w krwi,
- wykluczenie niedoboru estrogenów – jeśli objawy nie ustępują lub się nasilają pomimo stosowania terapii estrogenowej.
Testosteron może być zalecany dla kobiet po menopauzie, które nie uzyskały oczekiwanej poprawy jakości życia przyjmując tylko estrogeny lub estrogeny z gestagenami. Według badań dodanie testosteronu do terapii hormonalnej menopauzy znacząco poprawia libido, aktywność seksualną i zadowolenie z życia seksualnego. Niemniej jednak nie istnieje jednoznaczne rozwiązanie dla każdej kobiety w okresie menopauzy z problemami seksualnymi. Leczenie tych zaburzeń powinno obejmować różnorodne podejścia, takie jak identyfikacja i leczenie chorób współistniejących, poprawa relacji partnerskich oraz ewentualna terapia seksualna dla partnera.
Testosteron na menopauzę w formie plastrów
Testosteron może być stosowany w różnych postaciach, takich jak tabletki, zastrzyki, kremy, żele i plastry transdermalne. Obecnie żaden preparat ani plaster transdermalny z testosteronem nie jest zarejestrowany do stosowania u kobiet w okresie po menopauzie w Polsce. Dlatego decyzja o przyjmowaniu jakiegokolwiek preparatu zależy od indywidualnej oceny lekarza.
Testosteron na menopauzę, a skutki uboczne
Efekty uboczne związane z przyjmowaniem testosteronu u kobiet obejmują:
- hirsutyzm (nadmierny owłosienie o charakterze męskim, na przykład na twarzy, wokół ust),
- trądzik,
- łysienie,
- powiększenie łechtaczki,
- obniżenie tonu głosu i chrypkę,
- reakcje skórne w miejscu aplikacji plastra (wysypka, podrażnienie, swędzenie, zaczerwienienie, pęcherze),
- zmiany w profilu lipidowym sprzyjające miażdżycy (na przykład obniżenie poziomu „dobrego” cholesterolu HDL),
- wzrost masy ciała,
- nieoczekiwane pobudzenie seksualne,
- zaburzenia funkcji wątroby,
- zwiększone ryzyko raka piersi (zwłaszcza przy jednoczesnym stosowaniu terapii estrogenowej).
Większość z tych objawów ma łagodny charakter i może ustąpić po zaprzestaniu terapii testosteronem Należy pamiętać, że przy stosowaniu hormonalnej terapii menopauzalnej z dodatkiem testosteronu ważne jest regularne uczestnictwo w badaniach kontrolnych u ginekologa. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie ewentualnych skutków ubocznych, które często rozwijają się stopniowo i mogą być trudne do zauważenia na początku.
Terapia testosteronem – przeciwwskazania
Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do rozpoczęcia terapii testosteronem są:
- alergia na testosteron lub którykolwiek inny składnik danego preparatu,
- wcześniejsze wystąpienie, obecność lub podejrzenie raka piersi lub innego nowotworu uznawanego za zależnego od estrogenów,
- inne stany lub sytuacje, które według oceny lekarza wykluczają stosowanie testosteronu.
Dodatkowo, należy zachować szczególną ostrożność, jeśli pacjentka:
- cierpi na choroby serca, wątroby lub nerek,
- została zdiagnozowana z cukrzycą,
- w przeszłości doświadczała objawów charakterystycznych dla nadmiaru androgenów, takich jak nasilony trądzik, nadmierny owłosienie ciała lub twarzy, łysienie, obniżenie tonu głosu lub chrypka, powiększenie łechtaczki.