Badanie morfologii krwi jest jednym z podstawowych i powszechnie wykonywanych testów laboratoryjnych. Nie tylko pozwala ocenić ogólny stan zdrowia organizmu, ale także umożliwia wczesne wykrycie wielu chorób. To badanie jest przeprowadzane zarówno w celach diagnostycznych, jak i jako część profilaktyki – najlepiej raz w roku. Ze względu na to, że wszystkie choroby w charakterystyczny dla siebie sposób, zmieniają skład i obraz krwi, masz szansę na ich wykrycie, zanim jeszcze dadzą objawy zewnętrzne. Poza tym, na podstawie wyników badania krwi, lekarz możesz określić stopień ryzyka pojawienia się określonych chorób w przyszłości, jak to ma miejsce między innymi w przypadku nowotworu piersi.
Rozszerzone badanie krwi – dla kogo?
Oprócz standardowych badań przeprowadzanych na zlecenie lekarza lub jako część corocznych kontroli profilaktycznych, zdecydowanie warto wybrać się na rozszerzone badanie krwi, gdy pojawiają się niepokojące objawy, takie jak:
- Ciągłe uczucie zmęczenia, ogólne osłabienie organizmu i brak energii.
- Nagły spadek masy ciała bez zmiany diety lub poziomu aktywności fizycznej.
- Powtarzające się infekcje różnego rodzaju.
- Bóle w stawach i kościach.
- Obserwowanie dużej ilości siniaków oraz opóźnione gojenie się ran i skaleczeń.
Wyniki morfologii krwi są interpretowane na podstawie norm referencyjnych, ale ważne jest również uwzględnienie informacji dotyczących trybu życia pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia, przejścia chorób oraz wieku. Najbardziej kompleksową ocenę można uzyskać, łącząc wyniki badania krwi z wywiadem medycznym.
Jakie choroby wykrywa rozszerzone badanie krwi?
Lepiej zapobiegać, niż leczyć – głosi znane powiedzenie. Choć samo w sobie bardzo prawdziwe, to szkoda, że tak rzadko wcielane jest w życie. Rozszerzone badanie krwi jest niezwykle istotne, ponieważ umożliwia wczesne wykrycie wielu różnych chorób. Dzięki temu można podjąć leczenie, zanim schorzenia przekształcą się w bardziej zaawansowane i trudniejsze do kontrolowania stadium. Badanie pozwala na diagnozę takich problemów jak:
- Infekcje bakteryjne i wirusowe;
- zaburzenia odporności oraz choroby autoimmunologiczne;
- alergie;
- stany zapalne;
- anemia;
- cukrzyca i stan przedcukrzycowy;
- nowotwory, w tym białaczka oraz inne rodzaje nowotworów;
- choroby krwi, takie jak skaza krwotoczna.
Najważniejsze jest to, że dzięki badaniu morfologii krwi można zidentyfikować te choroby jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów. To ma ogromne znaczenie, zwłaszcza w przypadku najgroźniejszych schorzeń, takich jak białaczka.
Stan zapalny
Jednym z najczęstszych powodów zmian, które można zaobserwować podczas badania morfologii krwi, jest stan zapalny. Jest wynikiem aktywacji naszego układu odpornościowego, a do tego procesu może prowadzić wiele różnych czynników, takich jak:
- infekcje bakteryjne lub wirusowe.
- uszkodzenia tkanek,
- nowotwory,
- choroby autoimmunologiczne,
- otyłość.
Podczas badania morfologii krwi można zauważyć pewne zmiany w ilości poszczególnych typów komórek, na przykład wzrost liczby neutrofilów czy monocytów, co może sugerować obecność stanu zapalnego. Jednakże, aby dokładnie określić przyczynę stanu zapalnego, konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań.
Niedokrwistość
Niedokrwistość, inaczej anemia, jest jedną z chorób, którą diagnozuje się na podstawie wyniku morfologii krwi. W morfologii niedokrwistość objawia się spadkiem liczby erytrocytów oraz stężenia hemoglobiny. Najczęstszą przyczyną niedokrwistości może być niedobór żelaza lub niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego. W przypadku niedokrwistości z niedoboru witaminy B12 obserwuje się wzrost parametrów takich jak MCV. Dodatkowo w obrazie morfologii krwi obserwuje się spadek liczby płytek krwi (małopłytkowość) oraz podwyższenie wskaźnika MPV. Natomiast w przypadku niedokrwistość z niedoboru żelaza można zaobserwować obniżenie wartości MCV, MCH i MCHC oraz wzrost procentowy wartości RDW.
Białaczki i chłoniaki
Niemal kilkunastokrotne zwiększenie ilości określonych typów komórek krwi, zwłaszcza jeśli towarzyszy temu spadek liczby erytrocytów lub płytek krwi, jest sygnałem alarmowym, który może sugerować obecność poważnych schorzeń krwi, takich jak białaczki (nowotwory krwi) lub chłoniaki (choroby układu chłonnego). Dlatego też, jeśli zauważymy znaczące zmiany w wynikach morfologii krwi, zwłaszcza jeśli chodzi o znaczący wzrost określonych komórek krwi, nie powinniśmy bagatelizować tych objawów. Wizyta u hematologa pozwoli na dokładne zdiagnozowanie sytuacji i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia we wczesnym stadium, co może mieć kluczowe znaczenie dla skuteczności terapii i rokowań pacjenta.
Liczba płytek krwi
Choroby związane z procesem krzepnięcia krwi stanowią kolejną grupę schorzeń, które można zidentyfikować, analizując rozszerzone badanie krwi. W tym przypadku szczególnie przydatne są parametry dotyczące układu płytkowego. Wzrost liczby płytek krwi, nazywany nadpłytkowością, może sygnalizować różne problemy zdrowotne, takie jak choroby autoimmunologiczne, infekcje, niedobór żelaza, wrzody żołądka oraz nieswoiste choroby zapalne jelit. Konsekwencją nadpłytkowości może być ryzyko tworzenia się zakrzepów krwi. Pamiętaj, że liczba płytek krwi może wzrastać naturalnie po niewielkich krwawieniach, na przykład podczas menstruacji, po skaleczeniach lub w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego.
Małopłytkowość to stan, w którym liczba płytek krwi spada poniżej normy. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn małopłytkowości, takich jak stosowanie leków cytostatycznych, infekcje bakteryjne i wirusowe, alkoholizm, choroby autoimmunologiczne oraz białaczki. Ponadto małopłytkowość może występować u osób takich jak kobiety w ciąży, regularni dawcy krwi, osoby przyjmujące leki sterydowe i antykoncepcyjne. Skutkiem jest zwiększone ryzyko krwawień oraz skłonność do pojawiania się siniaków i wybroczyn na skórze. W przypadku małopłytkowości istnieje konieczność dokładnej oceny przyczyn tego stanu i wdrożenia odpowiedniego leczenia, aby zapobiec ewentualnym powikłaniom wynikającym z niedoboru płytek krwi.