Trzustka to bardzo ważny narząd w naszym organizmie. Czasami nie zdajemy sobie z tego sprawy, dopóki nie dojdzie do pogorszenia jej funkcjonowania. Skutki mogą być bardzo niebezpieczne dla Twojego zdrowia oraz życia. Właśnie dlatego warto wiedzieć, czym są enzymy trzustkowe oraz jak interpretować wyniki badań. Aby dowiedzieć się więcej – przeczytaj dzisiejszy artykuł!
Trzustka i jej funkcje
Tak jak wspomnieliśmy, trzustka pełni istotną funkcję w ludzkim organizmie. To właśnie jej działaniu zawdzięczamy prawidłowe funkcjonowanie gospodarki cukrowej. Insulina bowiem odpowiedzialna jest za produkcję insuliny oraz glukagonu. Co więcej – jej komórki wytwarzają także enzymy, które umożliwiają trawienie pożywienia. Produkowane przez trzustkę substancje wydzielane są do dwunastnicy, gdzie ulegają aktywacji. Są to enzymy proteolityczne, czyli trawiące białka. Wśród nich wyróżniamy trypsynę, chemotrypsyna, karboksypeptydaza i elastaza. Do enzymów zajmujących się rozkładem tłuszczów zaliczamy lipazę, fosfolipazę i esterazy. Ostatnim wydzielanym przez trzustkę enzymem glikolitycznym, czyli odpowiedzialnym za trawienie cukrów, jest alfa-amylaza. Enzymy trzustkowe stanowią istotny wskaźnik diagnostyczny oceniający pracę trzustki.
Które enzymy trzustkowe warto zbadać?
Przy podejrzeniu chorób trzustki, warto wykonać kilka badań, które pozwolą ocenić, czy funkcjonuje ona prawidłowo. Do najważniejszych parametrów oceniających pracę trzustki należą:
– lipaza trzustkowa,
– amylaza trzustkowa,
– CRP.
CRP nie jest enzymem trzustkowym, ale stanowi wskaźnik stanu zapalnego, który może toczyć się w trzustce. Wykonujemy to badanie przy podejrzeniu ostrego zapalenia trzustki (OZT), a także w zaostrzeniu przewlekłego zapalenia trzustki (PZT).
Lipaza – co warto o niej wiedzieć?
Lipaza to enzym, który odpowiada za trawienie tłuszczów. Jest on wydzielany przez trzustkę do układu pokarmowego, a niewielka jego część trafia także do krążenia. Chociaż enzymy trzustkowe są różne, to właśnie lipaza jest enzymem wysoce swoistym dla trzustki. Oznacza to, że jej podwyższony poziom potwierdza, że choruje właśnie trzustka, a nie inny narząd. To czyni go świetnym wskaźnikiem diagnostycznym, wśród innych enzymów trzustkowych. Także je wzrost w surowicy krwi utrzymuje się dłużej niż dzieje się to w przypadku amylazy. Zbadanie poziomu lipazy we krwi zalecamy w przypadku gorączki, silnego bólu brzucha z utratą apetytu i wymiotami. Normy dla lipazy w przypadku dorosłych to < 60 IU/l. Podwyższone stężenie lipazy we krwi może oznaczać:
– ostre zapalenie trzustki,
– zapalenie trzustki pochodzenia alkoholowego,
– nowotwór trzustki,
– zapalenie otrzewnej,
– niedrożność dwunastnicy, dróg żółciowych lub jelit.
Te wartości mogą być podwyższone także w przypadku przyjmowania leków, takich jak opioidy, heparyna, kodeina czy indometacyna. W przypadku, gdy stężenie lipazy we krwi jest poniżej normy, możemy podejrzewać:
– zaawansowaną cukrzycę,
– wysoki poziom cholesterolu we krwi,
– nadciśnienie tętnicze,
– mukowiscydoza.
Amylaza – enzymy trzustkowe trawiące cukry.
Amylaza to kolejny z ważnych enzymów trzustkowych w diagnostyce chorób trzustki. Norma dla tego enzymu wynosi 25-125 IU/l. Enzymy trzustkowe jak lipaza i amylaza to konieczne badania przy podejrzeniu schorzeń tego narządu. Jednak w przypadku amylazy możemy liczyć na wysoką czułość. A największą wartość diagnostyczną ma równoległe oznaczenie tego enzymu zarówno we krwi, jak i w moczu pacjenta. Badanie wykonane już kilka godzin po epizodzie silnego bólu brzucha jest w stanie potwierdzić zapalenie trzustki. Z kolei, jeśli wartość będzie podwyższona jedynie we krwi, możemy wtedy podejrzewać inne schorzenia. Wskazaniem do oceny czy enzymy trzustkowe (w tym amylaza) mają prawidłowe wartości, są bóle brzucha, biegunka, wymioty, gorączka i utrata masy ciała. Zdarzają się także sytuacje, w których poziom amylazy jest podwyższony w wyniku przewlekłego narażenia na stres.
Enzymy trzustkowe – przygotowanie do badania
Jeśli chcesz zbadać enzymy trzustkowe, musisz wiedzieć jak przygotować się do tego badania. Przede wszystkim, na pobranie krwi należy zgłosić się na czczo. A w dniu poprzedzającym badanie konieczne jest wstrzymanie się od spożywania alkoholu. Odstaw także leki, które wiążą wapń – są to cytryniany i szczawiany. Jeśli miałeś wykonywaną gastroskopię w ostatnich dniach – również odczekaj, zanim zdecydujesz się na badanie amylazy i lipazy we krwi. Badanie możesz wykonać w placówce Vigor Point – zapraszamy!