Już jako dzieci słyszeliśmy, że sport to zdrowie i warto aktywnie spędzać każdy dzień. W końcu siedzący tryb życia to nic dobrego nie tylko dla układu ruchu, ale też innych narządów w ciele człowieka.
Jak w takim razie szkodzić może to, co z założenia miało przynosić głównie korzyści? Okazuje się, że może się tak stać i problem ten dotyka sporą grupę osób. Uzależnienie od ćwiczeń, bo o tym zaburzeniu mowa, to paradoks, gdy spojrzysz na to w kontekście ogólnoświatowych działań promujących aktywny tryb życia. Jak to możliwe, że u wielu osób taki styl życia nie tylko nie przynosi żadnych korzyści dla organizmu, ale wręcz przeciwnie, szkodzi?
Jak się objawia uzależnienie od ćwiczeń fizycznych i kto jest najbardziej narażony na ten rodzaj podejścia do aktywności sportowej?
Korzyści płynące z aktywności fizycznej
Uprawianie sportu należy do jednego z najważniejszych elementów zdrowego stylu życia. Ciało lubi ruch, zwłaszcza regularny i dostosowany do jego możliwości i ogólnego stanu zdrowia.
Jest mnóstwo powodów, dla których warto uprawiać sport i czerpać z niego korzyści na poziomie fizycznym, psychicznym i emocjonalnym. Wpływa on bowiem na człowieka jako całość i pomaga jeszcze bardziej cieszyć się życiem osobistym i zawodowym.
Aktywność fizyczna:
- zwiększa odporność na zmęczenie i choroby sezonowe,
- polepsza funkcjonowanie organizmu,
- poprawia siłę, wytrzymałość i elastyczność mięśni,
- wspiera działania zmierzające do zrzucenia nadmiaru kilogramów i utrzymania prawidłowej wagi ciała,
- zmniejsza;
- skłonność do problemów z sercem i nadciśnieniem oraz ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia,
- ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych z kręgosłupem, kolanami, biodrami oraz układem szkieletowym (pozytywnie wpływa na mineralizację kości),
- skutki starzenia się organizmu,
- ryzyko zachorowania na cukrzycę,
- ryzyko depresji i pozytywnie oddziałuje w trakcie terapii psychiatrycznej,
- poprawia nastrój i pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne.
Nie musisz ćwiczyć każdego dnia, by czerpać z tego wymierne korzyści. Ważny jest bowiem nie tylko dobrze dobrany trening, ale też czas, który przeznaczasz na regenerację.
Przeczytaj także: Dlaczego warto ćwiczyć na siłowni?
Uzależnienie od ćwiczeń, a zdrowa aktywność — czy istnieje wyraźna granica
Mógłbyś zapytać, ile w takim razie można ćwiczyć, by się nie uzależnić. W końcu nałóg kojarzy się ze zbyt dużą ilością substancji lub czynności uzależniającej. Skoro więc należą do niej również ćwiczenia fizyczne, to, czy jest jakaś górna granica, po której przekroczeniu dochodzi do uzależnienia?
Na uzależnienie od ćwiczeń nie wpływa niestety ani ilość treningów, ani też częstotliwość, czy czas, który przeznaczasz na nie każdego dnia. Są ludzie, w tym zawodowi sportowcy, którzy codziennie spędzają czas na wybranej aktywności, dbając jednocześnie o okresy regeneracyjne, a nie uzależniają się od tego. Jeżdżą na urlopy, spędzają wakacje z rodziną i przyjaciółmi i na pewien czas odpuszczają intensywne treningi. Służy to bowiem zarówno ich zdrowiu fizycznemu, jak i psychicznemu.
Zwróć uwagę na to, jak sport wpływa na Twoje samopoczucie, życiowe relacje osobiste i zawodowe. Jeśli tu widzisz głównie korzyści, to raczej nie masz powodu do zmartwień. Problem pojawia się wówczas, gdy trening staje się wewnętrznym przymusem. Niezależnie od okoliczności zewnętrznych, codziennie musisz go wykonać, co nierzadko łączy się z systematycznym zwiększaniem intensywności ćwiczeń.
Jak rozpoznać uzależnienie od ćwiczeń?
Jeśli zauważyłeś u siebie pewne zmiany w samopoczuciu, związane z uprawianym przez Ciebie sportem, sprawdź, czy jest coś, co je ze sobą łączy. Przyjrzyj się swojemu samopoczuciu przed i po ćwiczeniach. Zwróć też na nie uwagę w dni, kiedy niesprzyjające okoliczności utrudniają Ci znalezienie czasu na aktywność fizyczną. O czym wtedy myślisz, jak się czujesz i jak wyglądają Twoje relacje z innymi? Z jednej strony możesz czuć potrzebę uwolnienia nagromadzonej energii, ale też same ćwiczenia rozładowują ją tylko na krótki moment.
Uzależnienie od ćwiczeń można rozpoznać po pewnych charakterystycznych objawach. Jeśli rzeczywiście problem ten dotyczy Ciebie, wówczas zauważysz, że:
- codzienne treningi nie cieszą Cię już tak, jak kiedyś i nie traktujesz ich jako zabawy, czy sposobu na przyjemne spędzenie czasu, za to coraz bardziej traktujesz je jako przykry obowiązek i konieczność opartą na wewnętrznym przymusie,
- jesteś przygnębiony oraz czujesz niepokój, rozdrażnienie, smutek, a nawet czujesz się winny, gdy nawet z ważnego powodu opuścisz trening,
- nie rezygnujesz z ćwiczeń nawet wtedy, gdy jesteś chory, kontuzjowany i zmęczony,
- zaniedbujesz czas na regenerację i przeznaczasz go na jeszcze intensywniejsze treningi,
- czujesz niedosyt ćwiczeń pomimo dodawania kolejnych i wydłużania treningów,
- rezygnujesz na rzecz ćwiczeń z tych elementów Twojego życia, które do niedawna były dla Ciebie bardzo ważne (spotkania z przyjaciółmi, czas spędzany z rodziną, hobby, itp.),
- szukasz w ćwiczeniach sposobu na polepszenie samopoczucia, a to uzależniasz głównie od swoich wyników sportowych i wyglądu ciała,
- obsesyjne podchodzenie do ćwiczeń skutkuje konfliktami w rodzinie, pracy i w relacjach z przyjaciółmi,
- do uzyskania korzyści emocjonalnych potrzebujesz coraz większej ilości ćwiczeń, dłuższych treningów i przekraczania kolejnych granic swoich fizycznych możliwości.
Tego rodzaju symptomy dużo częściej występują u osób, które sportem zajmują się zawodowo. Nie muszą od razu oznaczać, że jesteś uzależniony od ćwiczeń fizycznych. Powinny jednak zwrócić Twoją uwagę na motywację, którą kierujesz się w podejściu do sportu. Na uzależnienie od ćwiczeń szczególnie narażeni są ci, którzy uprawiają sporty wytrzymałościowe, a rzadziej grupowe, choćby piłkę nożną, czy siatkówkę. Najmniej narażone są osoby, które uprawiają sport rekreacyjnie, choć i w tej grupie mogą pojawić się przypadki uzależnienia. Nierzadko związane są one z zaburzeniami odżywiania, w tym z anoreksją i bulimią.