Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli A, D, E oraz K nie są wydalane wraz z moczem lub potem, jak ma to miejsce w przypadku witamin rozpuszczalnych w wodzie. Z jednej strony ma to swoje plusy, ponieważ trudniej doprowadzić do ich braku, ale powodowany niewiedzą, możesz też przesadzić z suplementacją.
Jak zawsze w takich przypadkach, przyda się podstawowa dawka informacji na temat witamin, ich obecności w różnych produktach oraz skutkach ich niedoboru.
Witaminy – co warto o nich wiedzieć
Pierwszą witaminę odkrył początkiem XX wieku polski biochemik, Kazimierz Funk. Składnik, który tym słowem nazwał, wyodrębnił z otrębów ryżowych i była to tiamina, czyli witamina B1.
Przeczytaj także: Witaminy z grupy B – dlaczego są tak ważne?
Rok po tym odkryciu, Funk połączył łacińskie słowa vita, czyli życie oraz amina, oznaczające związek chemiczny, który zawiera grupę aminową i tak powstało znane wszystkim słowo witamina.
Dalsze prace prowadzone w kolejnych latach zaowocowały odkryciem kolejnych witamin oraz pokarmów, z którymi można je przyjmować.
Od tamtego czasu, ze spuścizny Funka wciąż korzystają lekarze różnych specjalności i dietetycy. Jego odkrycia zrewolucjonizowały naukę o żywieniu oraz co równie ważne, pomogły zneutralizować wiele śmiertelnych chorób. Dzięki temu dostarczanie składników, które są niezbędne do utrzymania organizmu w stanie zdrowia i dobrej kondycji, jest dziś czymś naturalnym i powszechnym na całym świecie.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Jak już wiesz, są cztery witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli A, D, E i K. Kumulując się w Twoim organizmie, zwykle odkładają się w wątrobie i tkance tłuszczowej. Oto kilka najważniejszych informacji na temat każdej z nich.
Witamina A
Z pewnością niejeden raz słyszałeś o tej bardzo ważnej witaminie, związanej między innymi z Twoim wzrokiem. Witamina A, czyli retinol i jego pochodne uczestniczy w prawidłowym widzeniu oraz aktywnie wpływa na stan błon śluzowych oraz skóry. To nie wszystko, bowiem witamina A jako związek antyoksydacyjny działa przeciwzapalnie i antyprofileracyjnie. Wzmacnia też Twoją odporność i bierze udział w metabolizmie tłuszczów.
Witaminę A znajdziesz w produktach pochodzenia:
- zwierzęcego – między innymi w mleku, rybach morskich, jajach, wątrobie i maśle,
- roślinnego – w czerwonych, pomarańczowych i ciemnozielonych owocach i warzywach (marchwi, szpinaku, koperku, czerwonej papryce, dyni, śliwkach i brzoskwiniach).
Brak witaminy A może doprowadzić do problemów skórnych, niepłodności, zahamowania wzrostu u dzieci oraz zaburzeń widzenia, które prowadzą do zmian czynnościowych w oku.
Witamina D
To kolejna witamina rozpuszczalna w tłuszczach, której wpływ na organizm wciąż jest badany. Okazuje się, że pełni ona wiele istotnych funkcji w organizmie. I choć jednym z głównych źródeł jej pozyskania jest promieniowanie słoneczne, to okazuje się, że możesz cierpieć na jej niedobory.
Witamina ta nie tylko współpracuje z wapniem przy budowie kości. Ma też ogromne znaczenie dla prawidłowej pracy Twojego układu odpornościowego i nerwowego.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na jej temat, przeczytaj nasze poprzednie artykuły:
Jak bardzo potrzebujemy witaminy D?
Jak duży wpływ na układ odpornościowy, ma witamina D?
Witamina K
To witamina odpowiedzialna w głównej mierze za krzepliwość krwi. Odkrył ją duński badacz Henrik Dam, badając kurczęta na sztucznej diecie. Ubogi w tłuszcze pokarm, a co za tym idzie dostarczanie niewielkich ilości tej witaminy, doprowadziło do powstania krwawych plam, które pokrywały skórę kurcząt.
Poza wpływem na krzepliwość, witamina K działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, a także hamuje działanie wybranych nowotworów.
Znajdziesz ją głównie w zielonych warzywach, ale nie tylko. By zapewnić sobie jej odpowiednią ilość, zadbaj, by w Twojej diecie nie zabrakło włoskiej kapusty, brokułów, sałaty, natki pietruszki, szpinaku oraz pomidorów, orzechów i wybranych olejów.
Prócz słabej krzepliwości krwi, niedobór witaminy K może być przyczyną problemów z gojeniem się ran, biegunki oraz trudności z mineralizacją kości.
Witamina E
To antyoksydant, który chroni komórki przed zniszczeniem i utlenieniem. Działa również przeciwzakrzepowo i przeciwnowotworowo. Pozytywnie wpływa też na prawidłowe funkcjonowanie męskich i żeńskich narządów rozrodczych.
Witaminę E dostarczysz do organizmu spożywając olej słonecznikowy, oliwę z oliwek, migdały, pistacje, oliwki, nasiona sezamu, słonecznika i dyni oraz laskowe i włoskie orzechy.
Jej niedobór może wywołać problemy z koncentracją, anemię, bezpłodność oraz osłabienie wzroku. Mogą też pojawić się problemy skórne w postaci rogowacenia i starzenia się.
Jak widzisz, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach odgrywają bardzo ważną rolę w Twoim organizmie. I choć w tym przypadku trudno dopuścić do ich niedoboru, to jednak jest to możliwe. Dlatego pamiętaj o regularnych badaniach, dzięki którym dowiesz się, jaki składników masz zbyt mało. Gdyby doszło do braków, możesz uzupełnić niedobory zarówno poprzez dobrze skomponowaną dietę, jak i przyjmowanie witamin w innych, dobrze przyswajalnych formach. Nie rób tego jednak na własną rękę, tylko skorzystaj z porady dietetyka lub swojego lekarza.