Jaki jest wpływ witaminy D na odporność? Czy jest ona tylko jednym z wielu elementów skomplikowanego układu immunologicznego, czy może odgrywa w nim kluczową rolę?
Do głównych zadań układu odpornościowego należy identyfikowanie i eliminowanie wszystkich czynników, które mogą w jakikolwiek sposób zagrażać organizmowi. System ten składa się z wielu różnych komórek, pogrupowanych w kategorie, z których każda spełnia odrębne funkcje. Niektóre komórki zwalczają ostre i krótkotrwałe infekcje, inne zajmują się przypadkami infekcji przewlekłych, a jeszcze inna grupa bierze za cel komórki rakowe.
Gdy układ immunologiczny jest osłabiony, organizm staje się podatny na infekcje i nowotwory. Zdarza się też, że z pewnych powodów, układ ten zaczyna działać wbrew sobie, atakując komórki zdrowe, które traktuje jak zagrożenie
Wpływ witaminy D na odporność i jej udział w całym układzie immunologicznym
Witamina D oddziałuje na białe krwinki, pomagając im w produkcji substancji przeciwdrobnoustrojowych, w szczególności substancji zwanych katelicydynami. To peptydy o właściwościach bakteriobójczych, działające podobnie jak antybiotyki, lecz bez skutków ubocznych. Z kolei, gdy aktywizują się białe krwinki, by niszczyć zdrowe tkanki, jak ma to miejsce w przypadku chorób autoimmunologicznych, witamina D przywraca je do normalnego funkcjonowania.
Dwa rodzaje funkcji odpornościowych
W twoim organizmie istnieje dwa rodzaje funkcji odpornościowych: adaptacyjny układ odpornościowy i wrodzony układ odpornościowy.
Adaptacyjny układ odpornościowy – aktywowany jest w chwili pojawienia się zagrożenia w postaci wirusów i bakterii. Zachowuje on wówczas przeciwciała i pamięć, budując tym samym odporność na przyszłość.
Wrodzony układ odpornościowy – jego działania doświadczasz między innymi w sytuacji, gdy skaleczysz się lub dojdzie do infekcji skóry.
By odpowiedź na atak drobnoustrojów była optymalna i pojawiła się odpowiednio szybko, niezbędna jest witamina D.
Witamina D i limfocyty T – co je łączy?
Jeśli w Twoim organizmie jest zbyt mało witaminy D, limfocyty są uśpione. To bardzo zła wiadomość, ponieważ są one jednymi z najważniejszych komórek tworzących układ odpornościowy i działają na pierwszej linii obrony. By mogły spełniać swoją funkcję, czyli wykryć i unicestwić obce patogeny, muszą zostać aktywowane. Do tego zaś potrzebują witaminy D.
Kiedy limfocyty T znajdą atakujący patogen, ich receptor witaminy D, czyli VDR (vitamin D receptor) ulega wydłużeniu i wyszukuje dostępną witaminę D. Jeśli takiej nie znajdzie, nie dojdzie do aktywacji i tym samym limfocyt T pozostanie w uśpieniu.
Jeśli jednak masz odpowiedni poziom witaminy D w organizmie, aktywowane limfocyty T:
- albo staną się komórkami zabójcami, które niszczą wirusy i bakterie,
- albo jako komórki pomocnicze będą wspomagać układ odpornościowy.
Witamina D jest odpowiedzialna zarówno za aktywację limfocytów T, jak i regulację reakcji na patogeny. Jej działanie polega na obniżeniu cytokin, czyli substancji prozapalnych i podwyższeniu przeciwzapalnych. Tym samym chroni Twój organizm przed wydłużeniem procesów związanych działaniem całego systemu immunologicznego.
Wpływ witaminy D na równowagę w działaniu układu odpornościowego
Działanie układu odpornościowego towarzyszy zwierzętom i ludziom od milionów lat. I nikt nie wątpi, że to właśnie on pomaga przetrwać wszelkie zmiany i wspiera adaptację do zmiennych warunków.
Jak twierdzi Adrian Gombart, profesor nadzwyczajny biochemii i główny badacz z Linus Pauling Institute na Oregon State University właśnie ten fakt świadczy o tym, że odpowiedź immunologiczna, w której pośredniczy witamina D, musi mieć kluczowe znaczenie.
Ważne jest też, co podkreśla profesor Gombart, by system obronny organizmu działał w sposób zrównoważony. Potrzebna jest nie tylko wrodzona odpowiedź immunologiczna, która zapewnia natychmiastową i pierwszą linię obrony. Ważna jest również ochrona przed nadmierną reakcją układu odpornościowego, którą można zaobserwować w przypadku niektórych chorób autoimmunologicznych i zwyrodnieniowych.
Nie uda się to jednak bez właściwego poziomu witaminy D w organizmie, co może mieć znaczący wpływ na optymalną odpowiedź wszystkich funkcji i aspektów układu odpornościowego.
Zadbaj o swój układ odpornościowy
O tym, jak ważna jest witamina D świadczy między innymi fakt, że jej receptory, czyli VDR, rozmieszczone są nie tylko w kościach, skórze, jelitach czy nerkach, ale też w oczach, mózgu, sercu, mięśniach, wyspach trzustkowych, tkance tłuszczowej, przytarczycach, nadnerczach i niemal wszystkich komórkach układu immunologicznego. Poza tym, wiele komórek wytwarza na swojej powierzchni enzymy, które aktywują witaminę D, tym samym pozwalając na jej aktywację lokalną.
Odpowiednie stężenie nieaktywnej formy „magazynującej” czyli 25(OH)D we krwi, jest niezbędne nie tylko w metabolizmie mineralno-kostnym, ale też do prawidłowej regulacji wielu fizjologicznych funkcji organizmu.
Masz teraz wiedzę, która możesz wykorzystać. Będąc świadomym, jak wielki jest wpływ witaminy D na odporność, powinieneś dbać o odpowiedni poziom tego ważnego składnika. Szczególnie w okresie od jesieni do wiosny, kiedy niemożliwa jest jej synteza z pomocą promieni słonecznych. Na szczęście są inne, równie skuteczne sposoby na jej pozyskanie.
Regularne przyjmowanie witaminy D pomoże Ci wzmocnić układ odpornościowy i uchronić się przed wieloma chorobami. Nie tylko sezonowymi, ale też tymi bardzo groźnymi i przewlekłymi.