Witaminy z grupy B to osiem niezbędnych składników odżywczych, które odgrywają ważną rolę w wielu narządach i układach organizmu. Pełnią w nich zarówno własne, unikalne funkcje, jak i współpracują ze sobą w ramach grupy. Ich rola jest bardzo ważna zarówno dla Twojego zdrowia fizycznego, jak i psychicznego.
Jakie witaminy wchodzą w skład tej grupy, jaką rolę pełni każda z nich i czym objawia się ich niedobór? To ważne pytania, na które warto znać odpowiedź, jeśli naprawdę zależy Ci na swoim zdrowiu.
Witaminy z grupy B – działanie i objawy niedoborów
Spektrum działania witamin z grupy B jest bardzo szerokie. Do ich najważniejszych zadań należy dbanie o prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, pomoc w procesach metabolizmu, tworzenie nowych komórek krwi oraz utrzymywanie w zdrowiu komórek skóry, mózgu i innych tkanek ciała.
Ich niedobór może mieć wpływ na Twoje samopoczucie, koncentrację i poziom napięcia nerwowego. Oto witaminy z grupy B, które za to odpowiadają.
Witamina B1 (tiamina)
Ma wpływ na wzrost i rozwój kości oraz zwalczenie półpaśca. Wspomaga też pracę układu sercowo-naczyniowego. Twój organizm używa witaminy B1 między innymi do produkcji kwasów tłuszczowych, rozkładania węglowodanów z pożywienia i syntetyzowania niektórych hormonów.
Niedobór, który często jest skutkiem nadużywania alkoholu i bardzo ubogiej diety, objawia się drażliwością, zmęczeniem, słabą koordynacją ruchów nóg i rąk, uczuciem zmieszania oraz zaburzeniami pracy układu nerwowego, w tym chorobą beri-beri.
Witamina B2 (ryboflawina)
To ważny składnik, który wpływa na prawidłowe działanie układu odpornościowego. Witamina B2 poprawia też i wzmacnia stan włosów, paznokci i skóry. Wspiera również leczenie chorób jamy ustnej i anemii.
Jej niedobór może objawiać się obrzękiem ust i gardła, owrzodzeniami w kącikach ust, popękanymi i opuchniętymi ustami oraz wypadaniem włosów.
Witamina B3 (niacyna, witamina PP)
Twój organizm przekształca niacynę w koenzym zwany dinukleotydem nikotynamidoadeninowym, w skrócie NAD, który jest niezbędną częścią ponad 400 różnych reakcji enzymatycznych. Witamina B3 obniża poziom cholesterolu we krwi oraz bierze udział w syntezie hormonów płciowych, kortyzolu, insuliny i tyroksyny.
Jej niedobór może doprowadzić do choroby skóry zwanej pelagrą.
Witamina B4 (cholina)
Pomaga organizmowi pozbyć się zalegających w nim substancji toksycznych, stymuluje układ nerwowy, uskuteczniając przekaz bodźców oraz rekompensuje braki innych aminokwasów, w tym metioniny. Witamina B4 bierze też udział w transporcie lipidów. Jest odpowiedzialna za pracę i rozwój mózgu oraz układu nerwowego.
Ważna jest dla kobiet w ciąży, gdyż wraz z lecytyną podtrzymuje wzrost płodu oraz warunkuje prawidłowy rozwój jego mózgu i funkcji poznawczych.
Jej niedobór może objawiać się bólem głowy, mdłościami, stanami lękowymi oraz zaparciami i biegunkami.
Witamina B5 (kwas pantotenowy)
Niezbędna jest do tworzenia przez organizm nowych koenzymów, białek i tłuszczów. Jest przenoszona przez czerwone krwinki, dzięki czemu Twój organizm może wykorzystywać ją w procesach metabolizmu i pozyskiwania energii. Kwas proteinowy wzmacnia też układ odpornościowy oraz zapobiega efektom ubocznym antybiotykoterapii.
Niedobór objawia się bólem głowy, drażliwością, brakiem apetytu, złym i niespokojnym snem oraz drętwieniem i pieczeniem stóp oraz dłoni.
Witamina B6 (pirydoksyna)
Twój organizm potrzebuje tej witaminy z grupy B do metabolizmu aminokwasów, rozwoju mózgu, rozkładania tłuszczów i węglowodanów oraz produkcji hemoglobiny. Ma wpływ na Twoje ciśnienie oraz bierze udział w tworzeniu przeciwciał. Łagodzi również cierpnięcie rąk i skurcze mięśni nóg.
Kiedy brakuje witaminy B6, może ogarniać Cię apatia i bezsenność. Możesz też być podatny na infekcje i depresję. Inne objawy to drżenie mięśni, niedokrwistość, obrzęk języka i pęknięcia w kącikach ust.
Witamina B7 (biotyna)
Jeśli masz problemy skórne takie jak trądzik i procesy zapalne, może to być oznaką niedoboru tej witaminy. Wpływa ona bowiem na odpowiedni stan skóry oraz prawidłowy rozwój i wzrost organizmu. Bierze też udział w rozkładzie węglowodanów, tłuszczy i białek.
Prócz wspomnianych objawów niedoboru, brak witaminy B7 może mieć wpływ na pojawienie się depresji, zmęczenia oraz łuszczącej się wysypki wokół ust, nosa i oczu. Może prowadzić też do przerzedzenia włosów i łamliwości paznokci.
Witamina B9 (kwas foliowy)
Kwas foliowy jest niezbędny do replikacji DNA, metabolizmu witamin i aminokwasów oraz prawidłowego podziału komórek. Jego obecność w organizmie zapobiega neurologicznym i wrodzonym defektom. Odpowiednio wysoki poziom kwasu foliowego w organizmie kobiet w ciąży, zmniejsza ryzyko pewnych wad wrodzonych wpływających na rdzeń kręgowy i mózg płodu.
Witamina B9 bierze też czynny udział w produkcji neuroprzekaźników, które odpowiadają między innymi za apetyt i sen.
Braki mogą objawiać się palpitacją serca, słabością, bólem głowy, drażliwością oraz owrzodzeniem na języku lub w jamie ustnej.
Witamina B12
Ostatnia witamina w grupie bierze udział w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczów, wytwarzaniu czerwonych krwinek oraz syntezie neuroprzekaźnika serotoniny. Jej brak może wywołać niedokrwistość megaloblastyczną.
Niedobory objawiają się utratą masy ciała, zmęczeniem, utratą apetytu, problemami z pamięcią, depresją, zaparciami oraz drętwieniem i mrowieniem dłoni oraz stóp.
Witaminy z grupy B – jak sprawdzić ich poziom w organizmie?
Jak widzisz, witaminy z grupy B pełnią wiele ważnych funkcji w organizmie. Ich niedobór może się odbić zarówno na Twoim zdrowiu fizycznym, jak i psychicznym. Choć braki witaminowe możesz rozpoznać po objawach, o których tu wspomniano, to nigdy nie będziesz wiedział, jak są duże i których dokładnie witamin Ci brakuje. Jak wiesz, niektóre objawiają się w podobny sposób, stąd problem ze wskazaniem właściwej przyczyny.
Warto więc pomyśleć o zrobieniu badań przesiewowych w tym kierunku. Do wyboru masz dwie formy: próbkę krwi pobraną z żyły łokciowej oraz próbkę moczu spontanicznego lub moczu z dobowej zbiórki.
Niedobory możesz uzupełnić poprzez wprowadzenie do diety produktów bogatych w witaminy z grupy B oraz przez suplementację. Pamiętaj, że w obu przypadkach możesz doradzić się dietetyka, który pomoże Ci dobrać dietę dostosowaną do Twoich potrzeb.