Dieta Low FODMAP jest planem żywieniowym, który polega na ograniczeniu spożycia pewnych rodzajów węglowodanów. Zwłaszcza tych, które mogą fermentować w przewodzie pokarmowym. Obejmuje to oligo-, di- i monosacharydy oraz poliole, które zawierają małe ilości cukrów prostych. Główną grupą pacjentów, której zalecana jest ta dieta, są osoby borykające się z zespołem jelita drażliwego (IBS).
Dieta Low FODMAP – o co w niej chodzi?
Dieta Low FODMAP jest strategią żywieniową stosowaną do łagodzenia objawów zespołu jelita drażliwego (IBS). Jej głównym założeniem jest ograniczenie spożycia żywności bogatej w pewne rodzaje węglowodanów o nazwie FODMAP. Warto wiedzieć, że nie jest dieta na stałe, lecz tymczasowa metoda żywieniowa. Zazwyczaj pacjenci przestrzegają jej przez kilka tygodni. Następnie stopniowo wprowadzają różne produkty do diety, z wyjątkiem tych, które mogą pogorszyć objawy. Celem diety Low FODMAP jest zrozumienie, które pokarmy i substancje z grupy FODMAP są dobrze tolerowane przez jelita, a które mogą wywoływać symptomy IBS. Na tej podstawie można opracować bardziej zrównoważony plan żywieniowy, który nie jest tak restrykcyjny, jak dieta Low FODMAP, ale nadal pomaga w kontrolowaniu dolegliwości. Chcesz poznać szczegóły? Nasi specjaliści pomogą Ci ułożyć plan żywieniowy specjalnie do Twoich preferencji!
Dieta Low FODMAP – jak ją stosować?
Zgodnie z zaleceniami ekspertów, dieta LOW FODMAP składa się z trzech głównych etapów:
Faza eliminacyjna: W pierwszym okresie, który trwa zazwyczaj od 4 do 6 tygodni, całkowicie wykluczamy wszystkie produkty oznaczone jako HIGH FODMAP. Celem jest usunięcie z diety żywności zawierającej te składniki w dużych ilościach.
Faza reintrodukcji: W kolejnym etapie stopniowo włączamy z powrotem produkty, które wcześniej wyeliminowaliśmy, jednocześnie dokładnie monitorując reakcje organizmu. Ten etap ma na celu ustalenie, które produkty są dobrze tolerowane, a które powodują problemy, wymagając ostrożności. Jest to również okres, w którym określamy akceptowalne ilości żywności o wyższej zawartości FODMAP. Faza reintrodukcji jest często uważana za najbardziej wymagający fragment diety LOW FODMAP.
Faza stabilizacji: Trzeci etap trwa przez całe życie. W tym okresie pacjenci mają już jasność co do tego, jakie produkty można spożywać bez ryzyka, a jakie warto omijać. Ponadto na tym etapie uczą się, jak zastępować wyeliminowane produkty, aby uniknąć potencjalnych niedoborów pokarmowych. Jest to okres utrzymania dobrze zrównoważonej diety dostosowanej do osobistych potrzeb i preferencji żywieniowych.
Kto może stosować dietę?
Dieta Low FODMAP to plan żywieniowy opierający się na ograniczeniu spożycia węglowodanów, które są podatne na fermentację i słabo absorbowane przez organizm. Jak już wspomniano, jest polecana dla osób, które borykają się z zespołem jelita drażliwego. Może być również stosowana przez osoby z innymi zaburzeniami trawiennymi, wrażliwością pokarmową, nietolerancją pokarmową lub innymi problemami zdrowotnymi. Osoby, które odczuwają chroniczne dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Takie jak wzdęcia, bóle brzucha, wodnista biegunka lub zaparcia, mogą skorzystać z diety FODMAP w celu złagodzenia swoich objawów.
Żywność bogata w HIGH FODMAP przechodzi przez jelito w niezmienionej postaci i, ze względu na swoje właściwości osmotyczne, powoduje retencję płynów. To w konsekwencji przyspiesza pracę jelit. Efektem tego jest fermentacja bakteryjna w jelitach, która prowadzi do produkcji gazów, głównie wodoru i dwutlenku węgla. Te produkty fermentacji wywołują niekomfortowe objawy w przewodzie pokarmowym, objawiające się jako bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia i zgaga.
Pamiętaj, że dieta Low FODMAP jest zazwyczaj stosowana pod nadzorem specjalisty, takiego jak dietetyk lub obesitolog, aby dostosować ją do indywidualnych potrzeb pacjenta. Dlatego przed rozpoczęciem diety FODMAP zawsze zaleca się konsultację z profesjonalistą, który pomoże w ocenie, czy jest ona odpowiednia dla danej osoby i jak najlepiej ją wdrożyć.
Jak wpływa na organizm?
Na ogól pacjeni nie odczuwają skutków ubocznych spożywania posiłków bogatych w FODMAP. Niemniej jednak, jeśli są to osoby cierpiące na zaburzenia układu pokarmowego, takie jak zespół jelita drażliwego (IBS) lub choroby zapalne jelit, na przykład choroba Leśniewskiego Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, te produkty mogą znacząco potęgować objawy. Dieta zawierająca znaczne ilości FODMAP może powodować zatrzymywanie płynów w jelitach, co prowadzi do uczucia wzdęcia i gromadzenia gazów, odczuwania dyskomfortu, sensacji przelewania, dolegliwości brzucha, a także zaburzeń wypróżnień, takich jak biegunka lub zaparcia.
Według badań około 75% pacjentów osiąga pozytywne efekty dzięki tej diecie. Głównie przez złagodzone objawy i przywróconą równowagę w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego. Specjaliści polecają ją jako tymczasowe podejście niemedycznego charakteru dla osób borykających się z zespołem jelita drażliwego.
Mała podpowiedź, czyli co jeść na diecie Low FODMAP
W diecie LOW FODMAP zaleca się:
- owoce takie jak banany, jagody, cytryny, mandarynki, pomarańcze, grejpfruty, kiwi, maliny, winogrona.
- mleko bez laktozy i roślinne mleka,
- wybrane sery, takie jak camembert i brie,
- warzywa, w tym marchew, seler, papryka o wydłużonych strąkach, bakłażan, szczypiorek (bez cebuli), pietruszka, dynia,
- produkty zbożowe, takie jak pieczywo bezglutenowe, mąka orkiszowa, chleb orkiszowy na zakwasie, płatki ryżowe, mąka owsiana, płatki owsiane, makaron bezglutenowy,
- orzechy, takie jak orzechy włoskie, migdały, ziemne, orzechy pekan, piniowe, orzechy makadamia, ziarna sezamu, pestki dyni, słonecznika.
Przeciwwskazane w diecie LOW FODMAP są:
- owoce, takie jak jabłka, brzoskwinie, mango, suszone owoce, morele, wiśnie, liczi, śliwki, gruszki, nektarynki, soki owocowe,
- mleko krowie, owcze i kozie, lody,
- określone sery, takie jak ricotta,
- warzywa, takie jak szparagi, kabaczek, czosnek, brokuły, cebula, groszek, czerwona fasola, ciecierzyca,
- substancje słodzące, w tym maltitol, ksylitol, mannitol, izomalt, syrop z agawy, miód, syrop glukozowo-fruktozowy,
- produkty zawierające pszenicę, takie jak pieczywo pszenne, płatki śniadaniowe pszenne z suszonymi owocami, makaron pszenny.