Otyłość i nadwaga to dwa pojęcia, które często mylimy. Chociaż są one powiązane, to jednak oznaczają coś innego. Otyłość stanowi jedną z najpowszechniejszych i najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych. Choroby cywilizacyjne, zwane także chorobami XXI wieku to takie, które rozwijają się wraz z rozwojem cywilizacji. Według raportu GUS z 2020 roku są one powodem aż 65% zgonów w Polsce!
Nadwaga to stan, w którym masa ciała jest większa niż zalecana dla danego wzrostu i budowy ciała. Głównym powodem rozwoju nadwagi jest niezdrowy styl życia, taki jak nieodpowiednia dieta i brak aktywności fizycznej.
Otyłość natomiast to bardziej zaawansowana forma nadwagi. Definiuje ją nadmiar tkanki tłuszczowej, który jest tak duży, że może negatywnie wpływać na zdrowie i powodować poważne problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca, choroby serca i układu krążenia, a także niektóre typy nowotworów.
Czym dokładnie jest otyłość?
Otyłość jest wielopoziomową chorobą przewlekłą, która polega na nieprawidłowym lub nadmiernym nagromadzeniu tkanki tłuszczowej. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że progiem otyłości jest wartość wskaźnika BMI powyżej 30. Zmienność ta jest osobnicza, gdyż wartość może być wciąż prawidłową dla między innymi sportowców. Definiuje się ją także jako stan, w którym procentowy udział tkanki tłuszczowej w całkowitej masie ciała przekroczy u kobiet 30%, a u mężczyzn 25%.
BMI – wskaźnik masy ciała
BMI nazywany także indeksem masy ciała, jest parametrem obliczanym poprzez podzielenie masy ciała w kilogramach przez wzrost podniesiony do kwadratu. Warto zaznaczyć, że wskaźnik BMI jest stosowany jedynie w odniesieniu do osób dorosłych. Optymalna wartość BMI wynosi między 18,5 a 24,99; powyżej 25 definiuje się już jako nadwagę, natomiast powyżej 30 – otyłość. Wyróżniamy trzy klasy otyłości: otyłość klasy I: przy BMI od 30 do 34,9. Druga klasa otyłości szacuje się przy wyniku BMI od 35 do 39,9. Natomiast otyłość klasy III (otyłość skrajna): BMI wynosi powyżej 40.
BIA – pomiar grubości fałdu skórnego
Pomiar grubości fałdu skórnego jest jednym ze sposobów oceny ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Polega na pomiaru grubości tkanki tłuszczowej za pomocą caliperów, narzędzia do pomiaru, które wyglądem przypomina nożyce. Fałd skórny zbiera się pomiędzy palcami i mierzony w milimetrach. Pomiar BIA wykorzystuje się w badaniach naukowych i uważa się go za dokładniejszy niż pomiar BMI, ponieważ uwzględnia bezpośrednie pomiary tkanki tłuszczowej. Pomiar grubości fałdu skórnego może być wykonany na kilku różnych częściach ciała, w tym na brzuchu, udach i bicepsie.
Jak klasyfikujemy otyłość?
Otyłość klasyfikujemy w zależności od rozmieszczenia nadmiernej tkanki tłuszczowej lub ze względu na etiopatogenezę.
Otyłość brzuszna inaczej androidalna polega na centralnym odkładaniu się tłuszczu. Wiąże się to między innymi z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi. Wynikiem tego zjawiska jest miażdżyca, nadciśnienie tętnicze czy też powiększenie masy lewej komory serca.
Otyłość pośladkowo-udowa, częściej występująca u kobiet, polega na odkładaniu się tłuszczu w dolnych częściach ciała.
Klinicznie otyłość dzielimy na prostą i wtórną. Otyłość prosta, najczęstszy typ otyłości, wynika z nadmiernej podaży pokarmu w stosunku do wydatku energetycznego organizmu. Otyłość wtórna to taka, u której podłoża leżą zaburzenia hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy, niedobór hormonu wzrostu czy wady genetyczne.
Ryzyko chorób związanych z otyłością
Otyłość może powodować szereg poważnych chorób i stanów, które zwiększają ryzyko zachorowania na inne schorzenia. Oto niektóre z nich:
- Choroby serca: Takie jak miażdżyca, nadciśnienie tętnicze i choroba wieńcowa.
- Cukrzyca: Otyłość jest częstym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2.
- Choroby układu krążenia: zawał serca i udar mózgu.
- Choroby układu oddechowego: Może nasilać objawy chorób układu oddechowego, takich jak astma i bezdech senny.
- Choroby stawów: Nadwaga i otyłość może nasilać bóle stawów i prowadzić do przedwczesnego zużycia stawów.
- Choroby nowotworowe: Niektóre choroby nowotworowe takie jak rak jelita grubego, rak piersi i rak trzustki u osób z otyłością rozwijają się częściej.
- Zaburzenia emocjonalne i psychiczne: Może nasilać objawy zaburzeń emocjonalnych i psychicznych, takich jak depresja i lęk.
Aby zminimalizować ryzyko chorób związanych z otyłością, ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia. Zbilansowaną dietę i regularna aktywność fizyczną to podstawa zdrowego ciała. W razie wątpliwości najlepiej skonsultować się z lekarzem lub specjalistą od żywienia. Dzięki temu możemy uzyskamy indywidualną poradę dotyczącą zdrowia i zdrowego stylu życia.
Otyłość i nadwaga – leczenie farmakologiczne
Leczenie farmakologiczne otyłości i nadwagi może być stosowane jako uzupełnienie zdrowej diety i regularnej aktywności fizycznej. Jednak nie powinno być stosowane jako jedyny sposób leczenia. Leki na otyłość działają na różne sposoby, takie jak hamowanie apetytu, zwiększenie metabolizmu i zmniejszenie wchłaniania tłuszczów z pożywienia.
Kiedy metody niekonwencjonalne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów należy sięgnąć innych sposobów. Lekarz zleca farmakoterapię tylko w przypadku, gdy nadwaga lub otyłość stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Pamiętaj, zanim podejmiesz jakiejkolwiek terapię farmakologiczną, skonsultuj z lekarzem czy jest to dobry wybór właśnie dla Ciebie.
Chirurgiczne sposoby zwalczania otyłości
Leczenie chirurgiczne otyłości, zwane również chirurgią bariatryczną, umożliwia osobom z nadwagą lub otyłością, pozbyć się zbędnych kilogramów. Osoby takie nie są w stanie skutecznie schudnąć przy pomocy tradycyjnych metod, takich jak dieta i ćwiczenia fizyczne. Chirurgia bariatryczna zmienia fizyczną budowę żołądka i jelit, aby zmniejszyć ilość jedzenia, którą pacjent może zjeść i wchłonąć. Chirurgiczne metody walki z otyłością rozpatruje się w otyłości II i III stopnia, gdy inne konwencjonalne metody zawiodły.
Regularnie monitoruj swoją masę ciała i dbaj o zdrowy styl życia. Jeśli nie wiesz, jak dobrać odpowiednią dietę, możesz skorzystać z usług specjalistów, którzy dostosują indywidualną dietę, dla Twoich potrzeb. Dzięki temu, zapobiegniesz nadwadze i otyłości.